İşçi Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; iÅŸyerlerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸinin saÄŸlanması ve mevcut saÄŸlık ve güvenlik ÅŸartlarının iyileÅŸtirilmesi için iÅŸveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.
Kapsam ve istisnalar
MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün iÅŸlere ve iÅŸyerlerine, bu iÅŸyerlerinin iÅŸverenleri ile iÅŸveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.
(2) Ancak aÅŸağıda belirtilen faaliyetler ve kiÅŸiler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz:
a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri iÅŸyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli Ä°stihbarat TeÅŸkilatı MüsteÅŸarlığının faaliyetleri.
b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.
c) Ev hizmetleri.
ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.
d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileÅŸtirme kapsamında yapılan iÅŸyurdu, eÄŸitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.
e) (Ek: 10/9/2014-6552/15 md.; Ä°ptal: Anayasa Mahkemesi’nin 14/5/2015 tarihli ve E.: 2014/177, K.: 2015/49 sayılı Kararı ile.)
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b) Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel iÅŸyerlerinde istihdam edilen gerçek kiÅŸiyi,
c) Çalışan temsilcisi: Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı,
ç) Destek elemanı: Asli görevinin yanında iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiÅŸ uygun donanım ve yeterli eÄŸitime sahip kiÅŸiyi,d) EÄŸitim kurumu: Ä°ÅŸ güvenliÄŸi uzmanı, iÅŸyeri hekimi ve diÄŸer saÄŸlık personelinin eÄŸitimlerini vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluÅŸlarını, üniversiteleri ve Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren ÅŸirketler tarafından kurulan müesseseleri,
e) Genç çalışan: OnbeÅŸ yaşını bitirmiÅŸ ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışanı,
f) (DeÄŸiÅŸik: 12/7/2013-6495/101 md.) Ä°ÅŸ GüvenliÄŸi Uzmanı: Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiÅŸ, iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluÅŸlarında çalışma hayatını denetleyen müfettiÅŸler ile mühendislik veya mimarlık eÄŸitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanı,
g) Ä°ÅŸ kazası: Ä°ÅŸyerinde veya iÅŸin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüÄŸünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı, (1)
ÄŸ) Ä°ÅŸveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kiÅŸi yahut tüzel kiÅŸiliÄŸi olmayan kurum ve kuruluÅŸları,
h) Ä°ÅŸyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiÄŸi, iÅŸverenin iÅŸyerinde ürettiÄŸi mal veya hizmet ile nitelik yönünden baÄŸlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen iÅŸyerine baÄŸlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eÄŸitim yerleri ve avlu gibi diÄŸer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu,
ı) Ä°ÅŸyeri hekimi: Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiÅŸ, iÅŸyeri hekimliÄŸi belgesine sahip hekimi,
i) Ä°ÅŸyeri saÄŸlık ve güvenlik birimi: Ä°ÅŸyerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi,
j) Konsey: Ulusal Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Konseyini,
k) Kurul: Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi kurulunu,
1) Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalığı,
m) Ortak saÄŸlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluÅŸları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren ÅŸirketler tarafından, iÅŸyerlerine iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi,
n) Önleme: Ä°ÅŸyerinde yürütülen iÅŸlerin bütün safhalarında iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü,
o) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da baÅŸka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,
ö) Risk deÄŸerlendirmesi: Ä°ÅŸyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüÅŸmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaÅŸtırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,
p) Tehlike: Ä°ÅŸyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya iÅŸyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,

r) Tehlike sınıfı: Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi açısından, yapılan iÅŸin özelliÄŸi, iÅŸin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iÅŸ ekipmanı, üretim yöntem ve ÅŸekilleri, çalışma ortam ve ÅŸartları ile ilgili diÄŸer hususlar dikkate alınarak iÅŸyeri için belirlenen tehlike grubunu,
s) (DeÄŸiÅŸik: 12/7/2013-6495/101 md.) Teknik eleman: Teknik öÄŸretmen, fizikçi, kimyager ve biyolog unvanına sahip olanlar ile üniversitelerin iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi programı mezunlarını,
ÅŸ) Ä°ÅŸyeri hemÅŸiresi: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı HemÅŸirelik Kanununa göre hemÅŸirelik mesleÄŸini icra etmeye yetkili, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiÅŸ iÅŸyeri hemÅŸireliÄŸi belgesine sahip hemÅŸire/saÄŸlık memurunu,
ifade eder.
(2) Ä°ÅŸveren adına hareket eden, iÅŸin ve iÅŸyerinin yönetiminde görev alan iÅŸveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından iÅŸveren sayılır.
Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
Ä°ÅŸveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri
Ä°ÅŸverenin genel yükümlülüÄŸü
MADDE 4 – (1) Ä°ÅŸveren, çalışanların iÅŸle ilgili saÄŸlık ve güvenliÄŸini saÄŸlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
a) Mesleki risklerin önlenmesi, eÄŸitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin saÄŸlanması, saÄŸlık ve güvenlik tedbirlerinin deÄŸiÅŸen ÅŸartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileÅŸtirilmesi için çalışmalar yapar.
b) Ä°ÅŸyerinde alınan iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini saÄŸlar.
c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
ç) Çalışana görev verirken, çalışanın saÄŸlık ve güvenlik yönünden iÅŸe uygunluÄŸunu göz önüne alır.
d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
(3) Çalışanların iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi alanındaki yükümlülükleri, iÅŸverenin sorumluluklarını etkilemez.
(4) Ä°ÅŸveren, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.
Risklerden korunma ilkeleri
MADDE 5 – (1) Ä°ÅŸverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aÅŸağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur:
a) Risklerden kaçınmak.
b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.
c) Risklerle kaynağında mücadele etmek.

ç) Ä°ÅŸin kiÅŸilere uygun hale getirilmesi için iÅŸyerlerinin tasarımı ile iÅŸ ekipmanı, çalışma ÅŸekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun saÄŸlık ve güvenliÄŸe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.
d) Teknik geliÅŸmelere uyum saÄŸlamak.
e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.
f) Teknoloji, iÅŸ organizasyonu, çalışma ÅŸartları, sosyal iliÅŸkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliÅŸtirmek.
g) Toplu korunma tedbirlerine, kiÅŸisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.
ÄŸ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetleri
MADDE 6 – (1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerinin sunulması için iÅŸveren;
a) Çalışanları arasından iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı, iÅŸyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerlerinde diÄŸer saÄŸlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak saÄŸlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/16 md.) Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyeri iÅŸverenleri veya iÅŸveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eÄŸitimleri tamamlamak ÅŸartıyla iÅŸe giriÅŸ ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerini yürütebilirler. (1) (2)
b) Görevlendirdikleri kiÅŸi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluÅŸların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar.
c) Ä°ÅŸyerinde saÄŸlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iÅŸ birliÄŸi ve koordinasyonu saÄŸlar.
ç) Görevlendirdikleri kiÅŸi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluÅŸlar tarafından iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir.
d) Çalışanların saÄŸlık ve güvenliÄŸini etkilediÄŸi bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kiÅŸi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluÅŸları, baÅŸka iÅŸyerlerinden çalışmak üzere kendi iÅŸyerine gelen çalışanları ve bunların iÅŸverenlerini bilgilendirir.
(2) 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu Ä°hale Kanunu kapsamındaki kamu kurum ve kuruluÅŸları; iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerini, SaÄŸlık Bakanlığına ait döner sermayeli kuruluÅŸlardan doÄŸrudan alabileceÄŸi gibi 4734 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde de alabilir.
(3) Tam süreli iÅŸyeri hekimi görevlendirilen iÅŸyerlerinde, diÄŸer saÄŸlık personeli görevlendirilmesi zorunlu deÄŸildir.
(4) (Ek: 10/9/2014-6552/16 md.) Birinci fıkranın (a) bendine göre yapılacak görevlendirme süresinin belirlenmesinde 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki EÄŸitim Kanunu ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı YükseköÄŸretim Kanunu kapsamındaki öÄŸrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler, çalışan sayısının toplamına dâhil edilmez.
Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerinin desteklenmesi
MADDE 7 – (1) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerinin yerine getirilmesi için, Bakanlıkça aÅŸağıdaki ÅŸartlarla destek saÄŸlanabilir:
a) Kamu kurum ve kuruluÅŸları hariç ondan az çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerleri faydalanabilir. Ancak, Bakanlar Kurulu, ondan az çalışanı bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir.
b) Giderler, iÅŸ kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse edilir.

c) Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır.
ç) Bu Kanun ve diÄŸer mevzuat gereÄŸince yapılan kontrol ve denetimlerde; istihdam ettiÄŸi kiÅŸilerin sigortalılık bildiriminde bulunmadığı tespit edilen iÅŸverenlerden, tespit tarihine kadar yapılan ödemeler yasal faizi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edilir ve bu durumdaki iÅŸverenler, saÄŸlanan destekten üç yıl süreyle faydalanamaz.
d) Uygulamaya iliÅŸkin olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye, uygulamayı yönlendirmeye ve doÄŸabilecek sorunları çözmeye Bakanlık yetkilidir.
(2) AÅŸağıdaki konular ile bunlara iliÅŸkin usul ve esaslar, Maliye Bakanlığının uygun görüÅŸü alınarak Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenir:
a) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerinin yerine getirilmesi için saÄŸlanacak desteÄŸin uygulanması.
b) Destek saÄŸlanacak ondan az çalışanı bulunan iÅŸyerlerinin özellikleri göz önünde bulundurularak; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenecek iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmet bedellerinin tespiti, destek olunacak kısmı ve ödenme ÅŸekli.
c) Destekten faydalanabilecek işyerlerinin taşıması gereken şartlar.
ç) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmeti verecek kuruluÅŸların özellikleri.
(3) Etkinlik ve sürekliliÄŸin saÄŸlanması amacıyla; Bakanlık tarafından SaÄŸlık Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili meslek kuruluÅŸlarıyla iÅŸ birliÄŸi yapılabilir.
Ä°ÅŸyeri hekimleri ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanları
MADDE 8 – (1) Ä°ÅŸyeri hekimi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz. Bu kiÅŸiler, görevlerini mesleÄŸin gerektirdiÄŸi etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürütür.
(2) (DeÄŸiÅŸik: 4/4/2015-6645/1 md.) Ä°ÅŸverene iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili konularda rehberlik ve danışmanlık yapmak üzere görevlendirilen iÅŸyeri hekimi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı, görev aldığı iÅŸyerinde göreviyle ilgili mevzuat ve teknik geliÅŸmeleri göz önünde bulundurarak iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili eksiklik ve aksaklıkları, tedbir ve tavsiyeleri belirler ve iÅŸverene yazılı olarak bildirir. Eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden iÅŸveren sorumludur. Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına raÄŸmen iÅŸveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde, bu durum iÅŸyeri hekimi veya iÅŸ güvenliÄŸi uzmanınca, Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir. Bildirim yapmadığı tespit edilen iÅŸyeri hekimi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanının belgesi üç ay, tekrarında ise altı ay süreyle askıya alınır. Bu bildirimden dolayı iÅŸvereni tarafından iÅŸyeri hekimi veya iÅŸ güvenliÄŸi uzmanının iÅŸ sözleÅŸmesine son verilemez ve bu kiÅŸiler hiçbir ÅŸekilde hak kaybına uÄŸratılamaz. Aksi takdirde iÅŸveren hakkında bir yıllık sözleÅŸme ücreti tutarından az olmamak üzere tazminata hükmedilir. Ä°ÅŸyeri hekimi veya iÅŸ güvenliÄŸi uzmanının iÅŸ kanunları ve diÄŸer kanunlara göre sahip olduÄŸu hakları saklıdır. Açılan davada, kötü niyetle gerçek dışı bildirimde bulunduÄŸu mahkeme kararıyla tespit edilen kiÅŸinin belgesi altı ay süreyle askıya alınır.

(3) Hizmet sunan kuruluÅŸlar ile iÅŸyeri hekimi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanları, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları iÅŸverene karşı sorumludur.
(4) Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak ÅŸekilde vücut bütünlüÄŸünün bozulmasına neden olan iÅŸ kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen iÅŸyeri hekimi veya iÅŸ güvenliÄŸi uzmanının yetki belgesi askıya alınır.
(5) Ä°ÅŸ güvenliÄŸi uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerlerinde ise en az (C) sınıfı iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı belgesine sahip olmaları ÅŸartı aranır. Bakanlık, iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlarının ve iÅŸyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel alanda özel düzenleme yapabilir. (Ek cümle: 4/4/2015-6645/1 md.) Sektörel düzenleme çerçevesinde maden ve yapı ile diÄŸer sektörlerde öncelikli olarak hangi meslekî unvana sahip iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlarının görev yapacağının ve bunların yanında görev yapacak diÄŸer mesleklere sahip iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlarının belirlenmesine dair usul ve esaslar, Bakanlıkça belirlenir.
(6) Belirlenen çalışma süresi nedeniyle iÅŸyeri hekimi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda; iÅŸveren, iÅŸyeri saÄŸlık ve güvenlik birimi kurar. Bu durumda, çalışanların tabi olduÄŸu kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi dikkate alınır.
(7) Kamu kurum ve kuruluÅŸlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan iÅŸyeri hekimi veya iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı olma niteliÄŸini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları ÅŸartıyla asli görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diÄŸer kamu kurum ve kuruluÅŸlarında görevlendirilebilir. Bu ÅŸekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye iliÅŸkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine baÄŸlı kalmak kaydıyla, aylık toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz.
(8) Kamu saÄŸlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya iliÅŸkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, iÅŸyeri hekimlerinin ve diÄŸer saÄŸlık personelinin iÅŸyeri saÄŸlık ve güvenlik birimi ile ortak saÄŸlık ve güvenlik birimlerinde görevlendirilmelerinde ve hizmet verilen iÅŸyerlerinde çalışanlarla sınırlı olmak üzere görevlerini yerine getirmelerinde, diÄŸer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz.
Tehlike sınıfının belirlenmesi
MADDE 9 – (1) Ä°ÅŸyeri tehlike sınıfları; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel SaÄŸlık Sigortası Kanununun 83 üncü maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate alınarak, Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Genel Müdürünün BaÅŸkanlığında ilgili taraflarca oluÅŸturulan komisyonun görüÅŸleri doÄŸrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak tebliÄŸ ile tespit edilir.
(2) İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.

Risk deÄŸerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araÅŸtırma
MADDE 10 – (1) Ä°ÅŸveren, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi yönünden risk deÄŸerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk deÄŸerlendirmesi yapılırken aÅŸağıdaki hususlar dikkate alınır:
a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.
b) Kullanılacak iÅŸ ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi.
c) Ä°ÅŸyerinin tertip ve düzeni.
ç) Genç, yaÅŸlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.
(2) Ä°ÅŸveren, yapılacak risk deÄŸerlendirmesi sonucu alınacak iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler.
(3) Ä°ÅŸyerinde uygulanacak iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi tedbirleri, çalışma ÅŸekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların saÄŸlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve iÅŸyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.
(4) Ä°ÅŸveren, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araÅŸtırmaların yapılmasını saÄŸlar.

Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım
MADDE 11 – (1) Ä°ÅŸveren;
a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iÅŸ ekipmanı ile çevre ÅŸartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden deÄŸerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirler ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır.
b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve deÄŸerlendirmeleri yapar, acil durum planlarını hazırlar.
c) Acil durumlarla mücadele için iÅŸyerinin büyüklüÄŸü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan iÅŸin niteliÄŸi, çalışan sayısı ile iÅŸyerinde bulunan diÄŸer kiÅŸileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eÄŸitimli yeterli sayıda kiÅŸiyi görevlendirir, araç ve gereçleri saÄŸlayarak eÄŸitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını saÄŸlar.
ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, iÅŸyeri dışındaki kuruluÅŸlarla irtibatı saÄŸlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.
Tahliye
MADDE 12 – (1) Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda iÅŸveren;
a) Çalışanların iÅŸi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve çalışanlara gerekli talimatları verir.
b) Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan iÅŸlerine devam etmelerini isteyemez.
(2) Ä°ÅŸveren, çalışanların kendileri veya diÄŸer kiÅŸilerin güvenliÄŸi için ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaÅŸtıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân saÄŸlar. Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz.
Çalışmaktan kaçınma hakkı
MADDE 13 – (1) Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı iÅŸyerlerinde ise iÅŸverene baÅŸvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, iÅŸveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.
(2) Kurul veya iÅŸverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iÅŸ sözleÅŸmesinden doÄŸan diÄŸer hakları saklıdır.
(3) Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduÄŸu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın iÅŸyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.

(4) Ä°ÅŸ sözleÅŸmesiyle çalışanlar, talep etmelerine raÄŸmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iÅŸ sözleÅŸmelerini feshedebilir. Toplu sözleÅŸme veya toplu iÅŸ sözleÅŸmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır.
(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine göre iÅŸyerinde iÅŸin durdurulması hâlinde, bu madde hükümleri uygulanmaz.
İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi
MADDE 14 – (1) Ä°ÅŸveren;
a) Bütün iÅŸ kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler.
b) Ä°ÅŸyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde iÅŸyeri ya da iÅŸ ekipmanının zarara uÄŸramasına yol açan veya çalışan, iÅŸyeri ya da iÅŸ ekipmanını zarara uÄŸratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler.
(2) Ä°ÅŸveren, aÅŸağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur:
a) Ä°ÅŸ kazalarını kazadan sonraki üç iÅŸ günü içinde.
b) SaÄŸlık hizmeti sunucuları veya iÅŸyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öÄŸrendiÄŸi tarihten itibaren üç iÅŸ günü içinde.
(3) Ä°ÅŸyeri hekimi veya saÄŸlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen saÄŸlık hizmeti sunucularına sevk eder.
(4) SaÄŸlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iÅŸ kazalarını, yetkilendirilen saÄŸlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.
(5) Bu maddenin uygulanmasına iliÅŸkin usul ve esaslar, SaÄŸlık Bakanlığının uygun görüÅŸü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
SaÄŸlık gözetimi
MADDE 15 – (1) Ä°ÅŸveren;
a) Çalışanların iÅŸyerinde maruz kalacakları saÄŸlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak saÄŸlık gözetimine tabi tutulmalarını saÄŸlar.
b) AÅŸağıdaki hallerde çalışanların saÄŸlık muayenelerinin yapılmasını saÄŸlamak zorundadır:
1) Ä°ÅŸe giriÅŸlerinde.
2) Ä°ÅŸ deÄŸiÅŸikliÄŸinde.
3) Ä°ÅŸ kazası, meslek hastalığı veya saÄŸlık nedeniyle tekrarlanan iÅŸten uzaklaÅŸmalarından sonra iÅŸe dönüÅŸlerinde talep etmeleri hâlinde.
4) Ä°ÅŸin devamı süresince, çalışanın ve iÅŸin niteliÄŸi ile iÅŸyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

(2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸlerde çalışacaklar, yapacakları iÅŸe uygun olduklarını belirten saÄŸlık raporu olmadan iÅŸe baÅŸlatılamaz. (1)
(3) (DeÄŸiÅŸik birinci cümle: 10/9/2014-6552/17 md.) Bu Kanun kapsamında alınması gereken saÄŸlık raporları iÅŸyeri hekiminden alınır. 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli iÅŸyerleri için ise kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir. Raporlara itirazlar SaÄŸlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir. (2)
(4) SaÄŸlık gözetiminden doÄŸan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet iÅŸverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.
(5) SaÄŸlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından saÄŸlık bilgileri gizli tutulur.
Çalışanların bilgilendirilmesi
MADDE 16 – (1) Ä°ÅŸyerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸinin saÄŸlanması ve sürdürülebilmesi amacıyla iÅŸveren, çalışanları ve çalışan temsilcilerini iÅŸyerinin özelliklerini de dikkate alarak aÅŸağıdaki konularda bilgilendirir:
a) Ä°ÅŸyerinde karşılaşılabilecek saÄŸlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler.
b) Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar.
c) Ä°lk yardım, olaÄŸan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye iÅŸleri konusunda görevlendirilen kiÅŸiler.
(2) Ä°ÅŸveren;
a) 12 nci maddede belirtilen ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan bütün çalışanları, tehlikeler ile bunlardan doÄŸan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirir.
b) BaÅŸka iÅŸyerlerinden çalışmak üzere kendi iÅŸyerine gelen çalışanların birinci fıkrada belirtilen bilgileri almalarını saÄŸlamak üzere, söz konusu çalışanların iÅŸverenlerine gerekli bilgileri verir.
c) Risk deÄŸerlendirmesi, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili koruyucu ve önleyici tedbirler, ölçüm, analiz, teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftiÅŸten elde edilen bilgilere, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin ulaÅŸmasını saÄŸlar.
Çalışanların eÄŸitimi
MADDE 17 – (1) Ä°ÅŸveren, çalışanların iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimlerini almasını saÄŸlar. Bu eÄŸitim özellikle; iÅŸe baÅŸlamadan önce, çalışma yeri veya iÅŸ deÄŸiÅŸikliÄŸinde, iÅŸ ekipmanının deÄŸiÅŸmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. EÄŸitimler, deÄŸiÅŸen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiÄŸinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.
(2) Çalışan temsilcileri özel olarak eÄŸitilir.
(3) Mesleki eÄŸitim alma zorunluluÄŸu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸlerde, yapacağı iÅŸle ilgili mesleki eÄŸitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.
(4) Ä°ÅŸ kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana iÅŸe baÅŸlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eÄŸitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle iÅŸten uzak kalanlara, tekrar iÅŸe baÅŸlatılmadan önce bilgi yenileme eÄŸitimi verilir.

(5) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerlerinde; yapılacak iÅŸlerde karşılaşılacak saÄŸlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eÄŸitimin alındığına dair belge olmaksızın, baÅŸka iÅŸyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar iÅŸe baÅŸlatılamaz.
(6) Geçici iÅŸ iliÅŸkisi kurulan iÅŸveren, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi risklerine karşı çalışana gerekli eÄŸitimin verilmesini saÄŸlar.
(7) Bu madde kapsamında verilecek eÄŸitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. EÄŸitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. EÄŸitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak deÄŸerlendirilir.
Çalışanların görüÅŸlerinin alınması ve katılımlarının saÄŸlanması
MADDE 18 – (1) Ä°ÅŸveren, görüÅŸ alma ve katılımın saÄŸlanması konusunda, çalışanlara veya iki ve daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduÄŸu iÅŸyerlerinde varsa iÅŸyeri yetkili sendika temsilcilerine yoksa çalışan temsilcilerine aÅŸağıdaki imkânları saÄŸlar:
a) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili konularda görüÅŸlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu konulardaki görüÅŸmelerde yer alma ve katılımlarının saÄŸlanması.
b) Yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iÅŸ ekipmanı, çalışma ortamı ve ÅŸartlarının çalışanların saÄŸlık ve güvenliÄŸine etkisi konularında görüÅŸlerinin alınması.
(2) Ä°ÅŸveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin aÅŸağıdaki konularda önceden görüÅŸlerinin alınmasını saÄŸlar:
a) Ä°ÅŸyerinden görevlendirilecek veya iÅŸyeri dışından hizmet alınacak iÅŸyeri hekimi, iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı ve diÄŸer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye iÅŸleri için kiÅŸilerin görevlendirilmesi.
b) Risk deÄŸerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi.
c) SaÄŸlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi.
ç) Çalışanların bilgilendirilmesi.
d) Çalışanlara verilecek eÄŸitimin planlanması.
(3) Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, iÅŸyerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi için alınan önlemlerin yetersiz olduÄŸu durumlarda veya teftiÅŸ sırasında, yetkili makama baÅŸvurmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz.
Çalışanların yükümlülükleri
MADDE 19 – (1) Çalışanlar, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili aldıkları eÄŸitim ve iÅŸverenin bu konudaki talimatları doÄŸrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları iÅŸten etkilenen diÄŸer çalışanların saÄŸlık ve güvenliklerini tehlikeye düÅŸürmemekle yükümlüdür.
(2) Çalışanların, iÅŸveren tarafından verilen eÄŸitim ve talimatlar doÄŸrultusunda yükümlülükleri ÅŸunlardır:
a) Ä°ÅŸyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diÄŸer üretim araçlarını kurallara uygun ÅŸekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doÄŸru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve deÄŸiÅŸtirmemek.

b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.
c) Ä°ÅŸyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda saÄŸlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaÅŸtıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, iÅŸverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek.
ç) TeftiÅŸe yetkili makam tarafından iÅŸyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, iÅŸveren ve çalışan temsilcisi ile iÅŸ birliÄŸi yapmak.
d) Kendi görev alanında, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸinin saÄŸlanması için iÅŸveren ve çalışan temsilcisi ile iÅŸ birliÄŸi yapmak.
Çalışan temsilcisi
MADDE 20 – (1) Ä°ÅŸveren; iÅŸyerinin deÄŸiÅŸik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediÄŸi durumda atama yoluyla, aÅŸağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir:
a) Ä°ki ile elli arasında çalışanı bulunan iÅŸyerlerinde bir.
b) Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan iÅŸyerlerinde iki.
c) Yüzbir ile beÅŸyüz arasında çalışanı bulunan iÅŸyerlerinde üç.
ç) BeÅŸyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan iÅŸyerlerinde dört.
d) Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan iÅŸyerlerinde beÅŸ.
e) Ä°kibinbir ve üzeri çalışanı bulunan iÅŸyerlerinde altı.
(2) Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baÅŸ temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir.
(3) Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, iÅŸverene öneride bulunma ve iÅŸverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir.
(4) Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için iÅŸveren tarafından gerekli imkânlar saÄŸlanır.
(5) Ä°ÅŸyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, iÅŸyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Konsey, Kurul ve Koordinasyon
Ulusal Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Konseyi
MADDE 21 – (1) Ülke genelinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Konsey kurulmuÅŸtur.
(2) Konsey, Bakanlık MüsteÅŸarının baÅŸkanlığında aÅŸağıda belirtilen üyelerden oluÅŸur:
a) Bakanlık Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, Ä°ÅŸ TeftiÅŸ Kurulu BaÅŸkanı ve Sosyal Güvenlik Kurumu BaÅŸkanlığından bir genel müdür.
b) Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Åžehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Kalkınma, Millî EÄŸitim ile SaÄŸlık bakanlıklarından ilgili birer genel müdür.

c) YükseköÄŸretim Kurulu BaÅŸkanlığından bir yürütme kurulu üyesi, Devlet Personel BaÅŸkanlığından bir baÅŸkan yardımcısı.
ç) Ä°ÅŸveren, iÅŸçi ve kamu görevlileri sendikaları üst kuruluÅŸlarının en fazla üyeye sahip ilk üçünden, Türkiye Odalar ve Borsalar BirliÄŸinden, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonundan, Türk Tabipleri BirliÄŸinden, Türk Mühendis ve Mimar Odaları BirliÄŸinden ve Türkiye Ziraat Odaları BirliÄŸinden konuyla ilgili veya görevli birer yönetim kurulu üyesi.
d) Ä°htiyaç duyulması hâlinde Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Genel Müdürünün teklifi ve Konseyin kararı ile belirlenen, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi konusunda faaliyet gösteren kurum veya kuruluÅŸlardan en fazla iki temsilci.
(3) Ä°kinci fıkranın (d) bendi kapsamında belirlenen Konsey üyeleri, iki yıl için seçilir ve üst üste iki olaÄŸan toplantıya katılmaz ise ilgili kurum veya kuruluÅŸun üyeliÄŸi sona erer.
(4) Konseyin sekretaryası, Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Genel MüdürlüÄŸünce yürütülür.
(5) Konsey, toplantıya katılanların salt çoÄŸunluÄŸu ile karar verir. Oyların eÅŸitliÄŸi hâlinde baÅŸkanın oyu kararı belirler. Çekimser oy kullanılamaz.
(6) Konsey yılda iki defa olaÄŸan toplanır. BaÅŸkanın veya üyelerin üçte birinin teklifi ile olaÄŸanüstü olarak da toplanabilir.
(7) Konseyin çalışma usul ve esasları Bakanlık tarafından belirlenir.
Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi kurulu
MADDE 22 – (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduÄŸu ve altı aydan fazla süren sürekli iÅŸlerin yapıldığı iÅŸyerlerinde iÅŸveren, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluÅŸturur. Ä°ÅŸveren, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.
(2) Altı aydan fazla süren asıl iÅŸveren-alt iÅŸveren iliÅŸkisinin bulunduÄŸu hallerde;
a) Asıl iÅŸveren ve alt iÅŸveren tarafından ayrı ayrı kurul oluÅŸturulmuÅŸ ise, faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iÅŸ birliÄŸi ve koordinasyon asıl iÅŸverence saÄŸlanır.
b) Asıl iÅŸveren tarafından kurul oluÅŸturulmuÅŸ ise, kurul oluÅŸturması gerekmeyen alt iÅŸveren, koordinasyonu saÄŸlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
c) Ä°ÅŸyerinde kurul oluÅŸturması gerekmeyen asıl iÅŸveren, alt iÅŸverenin oluÅŸturduÄŸu kurula iÅŸ birliÄŸi ve koordinasyonu saÄŸlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
ç) Kurul oluÅŸturması gerekmeyen asıl iÅŸveren ve alt iÅŸverenin toplam çalışan sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl iÅŸverence yapılmak kaydıyla, asıl iÅŸveren ve alt iÅŸveren tarafından birlikte bir kurul oluÅŸturulur.
(3) Aynı çalışma alanında birden fazla iÅŸverenin bulunması ve bu iÅŸverenlerce birden fazla kurulun oluÅŸturulması hâlinde iÅŸverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diÄŸer iÅŸverenleri bilgilendirir.
Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸinin koordinasyonu
MADDE 23 – (1) Aynı çalışma alanını birden fazla iÅŸverenin paylaÅŸması durumunda iÅŸverenler; iÅŸ hijyeni ile iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi önlemlerinin uygulanmasında iÅŸ birliÄŸi yapar, yapılan iÅŸin yapısı göz önüne alınarak mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulması çalışmalarını koordinasyon içinde yapar, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini bu riskler konusunda bilgilendirir.

(2) Birden fazla iÅŸyerinin bulunduÄŸu iÅŸ merkezleri, iÅŸ hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi konusundaki koordinasyon yönetim tarafından saÄŸlanır. Yönetim, iÅŸyerlerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi yönünden diÄŸer iÅŸyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için iÅŸverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan iÅŸverenleri Bakanlığa bildirir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Teftiş ve İdari Yaptırımlar
TeftiÅŸ, inceleme, araÅŸtırma, müfettiÅŸin yetki, yükümlülük ve sorumluluÄŸu
MADDE 24 – (1) Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve teftiÅŸi, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi yönünden teftiÅŸ yapmaya yetkili Bakanlık iÅŸ müfettiÅŸlerince yapılır. Bu Kanun kapsamında yapılacak teftiÅŸ ve incelemelerde, 4857 sayılı Kanunun 92, 93, 96, 97 ve 107 nci maddeleri uygulanır.
(2) Bakanlık, iÅŸyerlerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi konularında ölçüm, inceleme ve araÅŸtırma yapmaya, bu amaçla numune almaya ve eÄŸitim kurumları ile ortak saÄŸlık ve güvenlik birimlerinde kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir. Bu konularda yetkilendirilenler mümkün olduÄŸu kadar iÅŸi aksatmamak, iÅŸverenin ve iÅŸyerinin meslek sırları ile gördükleri ve öÄŸrendikleri hususları tamamen gizli tutmakla yükümlüdür. Kontrol ve denetimin usul ve esasları Bakanlıkça düzenlenir.
(3) Askeri iÅŸyerleriyle yurt güvenliÄŸi için gerekli maddeler üretilen iÅŸyerlerinin denetim ve teftiÅŸi konusu ve sonuçlarına ait iÅŸlemler, Millî Savunma Bakanlığı ve Bakanlıkça birlikte hazırlanacak yönetmeliÄŸe göre yürütülür.
İşin durdurulması
MADDE 25 – (1) Ä°ÅŸyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve ÅŸekillerinde veya iÅŸ ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluÅŸturan bir husus tespit edildiÄŸinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliÄŸi ve bu tehlikeden doÄŸabilecek riskin etkileyebileceÄŸi alan ile çalışanlar dikkate alınarak, iÅŸyerinin bir bölümünde veya tamamında iÅŸ durdurulur. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı iÅŸleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan iÅŸlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceÄŸi iÅŸyerlerinde, risk deÄŸerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iÅŸ durdurulur.
(2) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi bakımından teftiÅŸe yetkili üç iÅŸ müfettiÅŸinden oluÅŸan heyet, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi bakımından teftiÅŸe yetkili iÅŸ müfettiÅŸinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde iÅŸin durdurulmasına karar verebilir. Ancak tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; tespiti yapan iÅŸ müfettiÅŸi, heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıyla iÅŸi durdurur.
(3) Ä°ÅŸin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve iÅŸyeri dosyasının bulunduÄŸu Çalışma ve Ä°ÅŸ Kurumu il müdürlüÄŸüne bir gün içinde gönderilir. Ä°ÅŸin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle yirmidört saat içinde yerine getirilir. Ancak, tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen iÅŸin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle aynı gün yerine getirilir. (1)

(4) Ä°ÅŸveren, yerine getirildiÄŸi tarihten itibaren altı iÅŸ günü içinde, yetkili iÅŸ mahkemesinde iÅŸin durdurulması kararına itiraz edebilir. Ä°tiraz, iÅŸin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. Mahkeme itirazı öncelikle görüÅŸür ve altı iÅŸ günü içinde karara baÄŸlar. Mahkeme kararı kesindir.
(5) Ä°ÅŸverenin iÅŸin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiÄŸini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde iÅŸyerinde inceleme yapılarak iÅŸverenin talebi sonuçlandırılır.
(6) Ä°ÅŸveren, iÅŸin durdurulması sebebiyle iÅŸsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düÅŸüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre baÅŸka bir iÅŸ vermekle yükümlüdür.
(7) (Ek: 4/4/2015-6645/2 md.) Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan iÅŸlerde; teknolojik geliÅŸme, iÅŸ gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar saÄŸlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iÅŸ programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluÅŸturacak ÅŸekilde çalışma biçimleri, iÅŸin durdurulma sebebi sayılır.
(8) (Ek: 4/4/2015-6645/2 md.) Ä°ÅŸyerinde durdurulan iÅŸlerde izinsiz çalışma yaptıran iÅŸveren veya iÅŸveren vekillerine üç yıldan beÅŸ yıla kadar hapis cezası verilir.
Ölümlü iÅŸ kazası sebebiyle kamu ihalesinden yasaklama
MADDE 25/A – (Ek: 4/4/2015-6645/3 md.)
Ölümlü iÅŸ kazası meydana gelen maden iÅŸyerlerinde kusuru yargı kararı ile tespit edilen iÅŸveren, mahkeme tarafından iki yıl süreyle kamu ihalelerine katılmaktan 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu Ä°hale SözleÅŸmeleri Kanununun 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanır. Kararın bir örneÄŸi iÅŸverenin siciline iÅŸlenmek üzere Kamu Ä°hale Kurumuna gönderilir ve Kurumun internet sayfasında ilan edilir.
İdari para cezaları ve uygulanması
MADDE 26 – (1) Bu Kanunun;
a) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı ikibin Türk Lirası,
b) 6 ncı maddesinin birinci fıkrası gereÄŸince belirlenen nitelikte iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı veya iÅŸyeri hekimi görevlendirmeyen iÅŸverene görevlendirmediÄŸi her bir kiÅŸi için beÅŸbin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiÄŸi her ay için aynı miktar, diÄŸer saÄŸlık personeli görevlendirmeyen iÅŸverene ikibinbeÅŸyüz Türk Lirası, aykırılığın devam ettiÄŸi her ay için aynı miktar, aynı fıkranın (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene her bir ihlal için ayrı ayrı binbeÅŸyüz Türk Lirası, (ç) bendine aykırı hareket eden iÅŸverene yerine getirilmeyen her bir tedbir için ayrı ayrı bin Türk Lirası,
c) 8 inci maddesinin birinci ve altıncı fıkralarına aykırı hareket eden iÅŸverene her bir ihlal için ayrı ayrı binbeÅŸyüz Türk Lirası,
ç) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre risk deÄŸerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan iÅŸverene üçbin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiÄŸi her ay için dörtbinbeÅŸyüz Türk Lirası, dördüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene binbeÅŸyüz Türk Lirası,

d) 11 ve 12 nci maddeleri hükümlerine aykırı hareket eden iÅŸverene, uyulmayan her bir yükümlülük için bin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiÄŸi her ay için aynı miktar,
e) 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı binbeÅŸyüz Türk Lirası, ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene ikibin Türk Lirası, dördüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen saÄŸlık hizmeti sunucuları veya yetkilendirilen saÄŸlık hizmeti sunucularına ikibin Türk Lirası,
f) 15 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene, saÄŸlık gözetimine tabi tutulmayan veya saÄŸlık raporu alınmayan her çalışan için bin Türk Lirası,
g) 16 ncı maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene, bilgilendirilmeyen her bir çalışan için bin Türk Lirası,
ÄŸ) (DeÄŸiÅŸik: 4/4/2015-6645/4 md.) 17 nci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene, her bir aykırılık için çalışan başına ayrı ayrı beÅŸyüz Türk Lirası,
h) 18 inci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene, her bir aykırılık için ayrı ayrı bin Türk Lirası,
ı) 20 nci maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene bin Türk Lirası, üçüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene binbeÅŸyüz Türk Lirası,
i) 22 nci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene her bir aykırılık için ayrı ayrı ikibin Türk Lirası,
j) 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüklerini yerine getirmeyen yönetimlere beÅŸbin Türk Lirası,
k) 24 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araÅŸtırma yapılmasına, numune alınmasına veya eÄŸitim kurumları ile ortak saÄŸlık ve güvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olan iÅŸverene beÅŸbin Türk Lirası,
1) (DeÄŸiÅŸik: 4/4/2015-6645/4 md.) 25 inci maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene ihlale uÄŸrayan her bir çalışan için bin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiÄŸi her ay için aynı miktar,
m) 29 uncu maddesinde belirtilen; büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan iÅŸverene ellibin Türk Lirası, güvenlik raporunu hazırlayıp Bakanlığın deÄŸerlendirmesine sunmadan iÅŸyerini faaliyete geçiren, iÅŸletilmesine Bakanlıkça izin verilmeyen iÅŸyerini açan veya durdurulan iÅŸyerinde faaliyete devam eden iÅŸverene seksenbin Türk Lirası,
n) 30 uncu maddesinde öngörülen yönetmeliklerde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen iÅŸverene, uyulmayan her hüküm için tespit edildiÄŸi tarihten itibaren aylık olarak bin Türk Lirası,
o) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Çalışanlarına, standartlara uygun ve CE iÅŸaretli kiÅŸisel koruyucu donanım temin etmeyen iÅŸverenlere çalışan başına beÅŸyüz Türk Lirası,
ö) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Yer altı maden iÅŸletmelerinde çalışanların bulundukları yeri ve giriÅŸ çıkışlarını gösteren takip sistemini kurmayan iÅŸverenlere çalışan başına beÅŸyüz Türk Lirası,
idari para cezası verilir.

(2) (DeÄŸiÅŸik: 4/4/2015-6645/4 md.) Bu Kanunda belirtilen idari para cezaları, 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüÄŸünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezaları hariç gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve Ä°ÅŸ Kurumu il müdürünce verilir. 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüÄŸünü yerine getirmeyenler için uygulanan idari para cezaları hariç tahsil edilen idari para cezaları genel bütçeye gelir kaydedilir. 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüÄŸünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezaları ise doÄŸrudan Sosyal Güvenlik Kurumunca verilir. Sosyal Güvenlik Kurumunca verilen idari para cezalarının tebliÄŸ, itiraz ve tahsilinde 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesi hükümleri uygulanır. Verilen diÄŸer idari para cezaları tebliÄŸinden itibaren otuz gün içinde ödenir. Ä°dari para cezaları tüzel kiÅŸiliÄŸi bulunmayan kamu kurum ve kuruluÅŸları adına da düzenlenebilir.
(3) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Bu maddede belirtilen idari para cezaları;
a) Ondan az çalışanı bulunan iÅŸyerlerinden;
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda,
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yirmi beÅŸ oranında artırılarak,
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,
b) On ila kırk dokuz çalışanı bulunan iÅŸyerlerinden;
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda,
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yüz oranında artırılarak,
c) Elli ve daha fazla çalışanı bulunan iÅŸyerlerinden;
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yüz oranında artırılarak,
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde iki yüz oranında artırılarak,
uygulanır.
(4) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Ä°ÅŸin durdurulması hâlinde, durdurmaya sebep olan fiilden dolayı ilgili idari para cezası uygulanmaz.
(5) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Çalışan sayısıyla çarpılarak verilen idari para cezalarında üçüncü fıkra hükümleri uygulanmaz.
(6) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüÄŸünü yerine getirmeyenler için uygulanan idari para cezaları hariç olmak üzere bu Kanuna göre tahsil edilen idari para cezaları, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili eÄŸitim ve araÅŸtırma-geliÅŸtirme projelerine iliÅŸkin harcamalarda kullanılır. Bu amaçla ihtiyaç duyulan ödenek, Bakanlık bütçesinde öngörülür. Söz konusu ödeneÄŸin kullanılmasına iliÅŸkin usul ve esaslar, Bakanlık ile Maliye Bakanlığınca müÅŸtereken belirlenir.
Hüküm bulunmayan haller ve muafiyet
MADDE 27 – (1) Çalışanların tabi oldukları kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4857 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
(2) Bu Kanuna göre düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, iÅŸlemler harçtan müstesnadır.
(3) Bakanlık, bu Kanuna göre yapılacak iÅŸ ve iÅŸlemlere ait her türlü belge veya bilgiyi, elektronik ve benzeri ortamlar üzerinden isteyebilir, arÅŸivleyebilir, bu ortamlar üzerinden onay, yetki, bilgi ve belge verebilir.

BEŞİNCÄ° BÖLÜM
ÇeÅŸitli ve Geçici Hükümler
Bağımlılık yapan maddeleri kullanma yasağı
MADDE 28 – (1) Ä°ÅŸyerine, sarhoÅŸ veya uyuÅŸturucu madde almış olarak gelmek ve iÅŸyerinde alkollü içki veya uyuÅŸturucu madde kullanmak yasaktır.
(2) Ä°ÅŸveren; iÅŸyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi ÅŸartlarla alkollü içki içilebileceÄŸini belirleme yetkisine sahiptir.
(3) AÅŸağıdaki çalışanlar için alkollü içki kullanma yasağı uygulanmaz:
a) Alkollü içki yapılan iÅŸyerlerinde çalışan ve iÅŸin gereÄŸi olarak üretileni denetlemekle görevlendirilenler.
b) Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya içilen iÅŸyerlerinde iÅŸin gereÄŸi alkollü içki içmek zorunda olanlar.
c) Ä°ÅŸinin niteliÄŸi gereÄŸi müÅŸterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olanlar.
Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi
MADDE 29 – (1) Ä°ÅŸletmeye baÅŸlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluÅŸabilecek iÅŸyerleri için, iÅŸyerlerinin büyüklüÄŸüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu iÅŸveren tarafından hazırlanır.
(2) Güvenlik raporu hazırlama yükümlülüÄŸü bulunan iÅŸveren, hazırladıkları güvenlik raporlarının içerik ve yeterlilikleri Bakanlıkça incelenmesini müteakip iÅŸyerlerini iÅŸletmeye açabilir.
Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili çeÅŸitli yönetmelikler
MADDE 30 – (1) AÅŸağıdaki konular ile bunlara iliÅŸkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir:
a) Ä°lgili bakanlıkların görüÅŸü alınarak, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸinin saÄŸlanması, sürdürülmesi ve mevcut durumun iyileÅŸtirilmesi amacıyla; iÅŸyeri bina ve eklentileri, iÅŸ ekipmanı, iÅŸin her safhasında kullanılan ve ortaya çıkan maddeler, çalışma ortam ve ÅŸartları, özel risk taşıyan iÅŸ ekipmanı ve iÅŸler ile iÅŸyerleri, özel politika gerektiren grupların çalıştırılması, iÅŸin özelliÄŸine göre gece çalışmaları ve postalar hâlinde çalışmalar, saÄŸlık kuralları bakımından daha az çalışılması gereken iÅŸler, gebe ve emziren kadınların çalışma ÅŸartları, emzirme odaları ve çocuk bakım yurtlarının kurulması veya dışarıdan hizmet alınması ve benzeri özel düzenleme gerektirebilecek konular ve bunlara baÄŸlı bildirim ve izinler ile bu Kanunun uygulanmasına yönelik diÄŸer hususlar.
b) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetleri ile ilgili olarak;
1) Çalışan sayısı ve tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak hangi iÅŸyerlerinde iÅŸyeri saÄŸlık ve güvenlik biriminin kurulacağı, bu birimlerin fiziki ÅŸartları ile birimlerde bulundurulacak donanım.
2) Ä°ÅŸyeri saÄŸlık ve güvenlik birimi ile ortak saÄŸlık ve güvenlik biriminde görev alacak iÅŸyeri hekimi, iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı ve diÄŸer saÄŸlık personelinin nitelikleri, iÅŸe alınmaları, görevlendirilmeleri, görev, yetki ve sorumlulukları, görevlerini nasıl yürütecekleri, iÅŸyerinde çalışan sayısı ve iÅŸyerinin yer aldığı tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak asgari çalışma süreleri, iÅŸyerlerindeki tehlikeli hususları nasıl bildirecekleri, sahip oldukları belgelere göre hangi iÅŸyerlerinde görev alabilecekleri.

3) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmeti sunacak kiÅŸi, kurum ve kuruluÅŸların; görev, yetki ve yükümlülükleri, belgelendirilmeleri ve yetkilendirilmeleri ile sunulacak hizmetler kapsamında yer alan saÄŸlık gözetimi ve saÄŸlık raporları, kuruluÅŸların fiziki ÅŸartları ile kuruluÅŸlarda bulundurulacak personel ve donanım.
4) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmeti sunan kiÅŸi, kurum ve kuruluÅŸlardan iÅŸyeri tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre; hangi ÅŸartlarda hizmet alınacağı, görevlendirilecek veya istihdam edilecek kiÅŸilerin sayısı, iÅŸyerinde verilecek hizmet süresi ve belirlenen görevleri hangi hallerde iÅŸverenin kendisinin üstlenebileceÄŸi.
5) Ä°ÅŸyeri hekimi, iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı ve diÄŸer saÄŸlık personelinin eÄŸitimleri ve belgelendirilmeleri, unvanlarına göre kimlerin hangi sınıf belge alabilecekleri, iÅŸyeri hekimi, iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı ve diÄŸer saÄŸlık personeli eÄŸitimi verecek kurumların belgelendirilmeleri, yetkilendirilmeleri ile eÄŸitim programlarının ve bu programlarda görev alacak eÄŸiticilerin niteliklerinin belirlenmesi ve belgelendirilmeleri, eÄŸitimlerin sonunda yapılacak sınavlar ve düzenlenecek belgeler.
6) (Ek: 10/9/2014-6552/18 md.) 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmetlerinin üstlenilmesine iliÅŸkin eÄŸitim programları, eÄŸitimin süresi ve eÄŸiticilerin nitelikleri ile görevlendirmeye iliÅŸkin hususlar. (1)
c) Risk değerlendirmesi ile ilgili olarak; risk değerlendirmesinin hangi işyerlerinde ne şekilde yapılacağı, değerlendirme yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli izinlerin verilmesi ve izinlerin iptal edilmesi.
ç) SaÄŸlık Bakanlığının görüÅŸü alınarak, iÅŸverenlerin iÅŸyerlerinde bu Kanun kapsamında yapmakla yükümlü oldukları kiÅŸisel maruziyete ve çalışma ortamına yönelik gerekli kontrol, inceleme ve araÅŸtırmalar ile fiziksel, kimyasal ve biyolojik etmenlerle ilgili ölçüm ve laboratuvar analizlerinin usul ve esasları ile bu ölçüm ve analizleri yapacak kiÅŸi ve kuruluÅŸların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli yetkilerin verilmesi ve verilen yetkilerin iptali ile yetkilendirme ve belgelendirme bedelleri.
d) Yapılan iÅŸin niteliÄŸi, çalışan sayısı, iÅŸyerinin büyüklüÄŸü, kullanılan, depolanan ve üretilen maddeler, iÅŸ ekipmanı ve iÅŸyerinin konumu gibi hususlar dikkate alınarak acil durum planlarının hazırlanması, önleme, koruma, tahliye, ilk yardım ve benzeri konular ile bu konularda görevlendirilecek kiÅŸiler.
e) Çalışanlara ve temsilcilerine verilecek eÄŸitimler, bu eÄŸitimlerin belgelendirilmesi, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimi verecek kiÅŸi ve kuruluÅŸlarda aranacak nitelikler ile mesleki eÄŸitim alma zorunluluÄŸu bulunan iÅŸler.
f) Kurulun oluÅŸumu, görev ve yetkileri, çalışma usul ve esasları, birden çok kurul bulunması hâlinde bu kurullar arasındaki koordinasyon ve iÅŸ birliÄŸi.
g) (DeÄŸiÅŸik: 4/4/2015-6645/5 md.) Ä°ÅŸyerlerinde iÅŸin durdurulması, hangi iÅŸlerde risk deÄŸerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iÅŸin durdurulacağı, durdurma sebeplerini gidermek için mühürlerin geçici olarak kaldırılması, yeniden çalışmaya izin verilme ÅŸartları, çok tehlikeli iÅŸler sınıfında yer alan baÅŸta maden ve yapı olmak üzere iÅŸyerlerinde acil durdurmayı gerektiren hususlar, acil hâllerde iÅŸin durdurulmasına karar verilinceye kadar geçecek sürede alınacak tedbirlerin uygulanması.

ÄŸ) (DeÄŸiÅŸik: 28/11/2017-7061/103 md.) Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı ve Afet ve Acil Durum Yönetimi BaÅŸkanlığı ile müÅŸtereken, büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması için alınacak tedbirler, büyük endüstriyel kaza oluÅŸabilecek iÅŸyerlerinin belirlenmesi ve sınıflandırılması, yeni kurulacak veya halen faaliyette bulunan iÅŸyerleri için büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporunun hazırlanması, incelenmesi, güvenlik raporu olmaması durumunda iÅŸin durdurulması veya iÅŸin devamına izin verilmesi ve büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılmasına iliÅŸkin diÄŸer hususlar.
(2) Birinci fıkranın (b) bendine göre iÅŸyeri hekimi ve diÄŸer saÄŸlık personeline dair çıkarılan yönetmelikte yer alan iÅŸyeri hekimi ve diÄŸer saÄŸlık personelinin eÄŸitim programları, çalışma süreleri, görev ve yetkilerine iliÅŸkin hususlarda SaÄŸlık Bakanlığının uygun görüÅŸü alınır.
(3) (Ek: 4/4/2015-6645/5 md.) Maden iÅŸyerlerinin hangilerinde sığınma odalarının kurulabileceÄŸi ve bu odaların teknik özelliklerine dair usul ve esaslar Bakanlıkça bir yıl içinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bu teknik özellikler, ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak belirlenir.
Belgelendirme, ihtar ve iptaller
MADDE 31 – (1) Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hizmeti sunan, ölçüm ve analizleri yapan kiÅŸi, kurum, kuruluÅŸlar ve eÄŸitim kurumları ile ilgili olarak yetkilendirme ve belgelendirme bedelleri, bu kiÅŸi ve kurumlara getirilen kuralların ihlali hâlinde hafif, orta ve ağır ihtar olarak kayda alınması ile yetki belgelerinin geçerliliÄŸinin doÄŸrudan veya ihtar puanları esas alınarak askıya alınması ve iptaline dair usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
DeÄŸiÅŸtirilen hükümler
MADDE 32 – 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanununun;
a) 7 nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir. “Geçici iÅŸ iliÅŸkisi kurulan iÅŸveren iÅŸçiye talimat verme hakkına sahiptir.”
b) 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinin (d) alt bendinde yer alan “veya 84 üncü maddeye aykırı hareket etmesi” ibaresi “, iÅŸyerine sarhoÅŸ yahut uyuÅŸturucu madde almış olarak gelmesi ya da iÅŸyerinde bu maddeleri kullanması” ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
c) 71 inci maddesinin üçüncü fıkrasında geçen “hafif iÅŸler” ibaresinden sonra gelmek üzere “, onaltı yaşını doldurmuÅŸ fakat onsekiz yaşını bitirmemiÅŸ genç iÅŸçilerin hangi çeÅŸit iÅŸlerde çalıştırılabilecekleri” ibaresi eklenmiÅŸtir.
MADDE 33 – 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait bölümünde yer alan “BaÅŸ Ä°ÅŸ MüfettiÅŸi” unvanlı kadrolar “Ä°ÅŸ BaÅŸmüfettiÅŸi” olarak deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
MADDE 34 – Ekli (I), (II) ve (III) sayılı listelerde yer alan kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait bölümüne eklenmiÅŸ, ekli (IV) sayılı listede yer alan kadrolar iptal edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait bölümünden çıkarılmıştır.(1)

MADDE 35 – 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ilgili olup yerine iÅŸlenmiÅŸtir.
MADDE 36 – 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının TeÅŸkilat ve Görevleri Hakkında Kanunla ilgili olup yerine iÅŸlenmiÅŸtir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 37 – 4857 sayılı Kanunun aÅŸağıdaki hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır:
a) 2 nci maddesinin dördüncü fıkrası.
b) 63 üncü maddesinin dördüncü fıkrası.
c) 69 uncu maddesinin dördüncü, beÅŸinci ve altıncı fıkraları.
ç) 77, 78, 79, 80, 81, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 95, 105 ve geçici 2 nci maddeler.
4857 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan “Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hükümleri saklı kalmak üzere” ifadesi ile 98 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “85 inci madde kapsamındaki iÅŸyerlerinde ise çalıştırılan her iÅŸçi için bin Yeni Türk Lirası,” ifadesi metinden çıkartılmıştır.
Atıflar
GEÇÄ°CÄ° MADDE 1 – (1) DiÄŸer mevzuatta iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile ilgili olarak 4857 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
Mevcut yönetmelikler
GEÇÄ°CÄ° MADDE 2 – (1) 4857 sayılı Kanunun 77 nci, 78 inci, 79 uncu, 80 inci, 81 inci ve 88 inci maddelerine göre yürürlüÄŸe konulan yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri, bu Kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüÄŸe girinceye kadar uygulanmaya devam olunur.
Sağlık raporları
GEÇÄ°CÄ° MADDE 3 – (1) Çalışanlar için, 4857 sayılı Kanun ve diÄŸer mevzuat gereÄŸi daha önce alınmış bulunan periyodik saÄŸlık raporları süresi bitinceye kadar geçerlidir.
Ä°ÅŸ güvenliÄŸi uzmanı görevlendirme yükümlülüÄŸü
GEÇÄ°CÄ° MADDE 4 – (1) (DeÄŸiÅŸik: 4/4/2015-6645/6 md.) Bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen çok tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı görevlendirme yükümlülüÄŸü, 1/1/2020 tarihine kadar (B) sınıfı belgeye sahip iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı görevlendirilmesi; tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı görevlendirme yükümlülüÄŸü, 1/1/2019 tarihine kadar (C) sınıfı belgeye sahip iÅŸ güvenliÄŸi uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiÅŸ sayılır. (1)
(2) (Ek: 12/7/2013-6495/55 md.) Bakanlık, usul ve esaslarını belirlemek kaydıyla, iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı belgesine sahip olanlara, Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmiÅŸ olan prim gün sayısı ile sahip oldukları belge sınıfı gibi hususları dikkate alarak üst sınıflardaki iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı belgesi alabilmeleri için fıkranın yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten itibaren bir yıl içinde kullanılmak ÅŸartıyla en fazla iki sınav hakkı verilmesine dair gerekli düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.
(3) (Ek: 4/4/2015-6645/6 md.) Ä°kinci fıkraya göre iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı belge yükseltme sınavlarında baÅŸarılı olup belge almaya hak kazananların hakları saklıdır.

Mevcut sertifika ve belgeler ile ihtar puanları
GEÇÄ°CÄ° MADDE 5 – (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce Bakanlıkça verilen iÅŸyeri hekimliÄŸi, iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı ve iÅŸyeri hemÅŸiresi sertifikası veya belgesi ile Türk Tabipleri BirliÄŸi tarafından verilen iÅŸyeri hekimliÄŸi sertifikası sahiplerinden belgeleri geçersiz sayılanlar, mevcut belge veya sertifikalarını bu Kanunun yayımından itibaren bir yıl içinde Bakanlıkça düzenlenecek belge ile deÄŸiÅŸtirmeleri ÅŸartıyla bu Kanunla verilen bütün hak ve yetkileri kullanabilirler. Aynı tarihten önce eÄŸitim kurumlarınca verilen iÅŸyeri hekimliÄŸi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı eÄŸitimlerini tamamlayanlardan eÄŸitimleri geçersiz sayılanlar ilgili mevzuata göre sınava girmeye hak kazanırlar. Hak sahipliÄŸinin tespitinde Bakanlık kayıtları esas alınır.
(2) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce haklarında kesinleÅŸmiÅŸ yargı kararı bulunmayan eÄŸitim kurumu ve ortak saÄŸlık ve güvenlik birimlerine uygulanan ihtar puanları, kayıtlarda yer alan haliyle yeni yapılacak düzenlemeye aktarılır.
Ä°ÅŸyeri hekimliÄŸi yapan kurum tabiplerine yapılan ücret ödemeleri
GEÇÄ°CÄ° MADDE 6 – (1) Kamu kurum ve kuruluÅŸları ile mahalli idarelerde gerçekleÅŸtirilmiÅŸ olan iÅŸyeri hekimliÄŸi ücreti ödemeleri nedeniyle kamu görevlileri hakkında idari veya mali yargılama ve takibat yapılamaz, baÅŸlatılanlar iÅŸlemden kaldırılır, bu ödemeler geriye tahsil ve tazmin konusu edilemez.
GEÇÄ°CÄ° MADDE 7 – (1) Bu Kanunun yayımı tarihinde BaÅŸ Ä°ÅŸ MüfettiÅŸi kadrolarında bulunanlar, hiçbir iÅŸleme gerek kalmaksızın Ä°ÅŸ BaÅŸmüfettiÅŸi kadrolarına atanmış sayılır.
GEÇÄ°CÄ° MADDE 8 – (1) Bu Kanunun yayımlandığı tarihte Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Merkez MüdürlüÄŸünde Ä°ÅŸçi SaÄŸlığı ve Ä°ÅŸ GüvenliÄŸi Enstitü Müdürü ile Ä°ÅŸçi SaÄŸlığı ve Ä°ÅŸ GüvenliÄŸi Enstitü Müdür Yardımcısı unvanlı kadrolarda bulunanların görevleri, bu Kanunun yayımlandığı tarihte sona erer ve bunlar en geç bir ay içinde derece ve kademelerine uygun diÄŸer kadrolara atanır. Bunlar, yeni bir kadroya atanıncaya kadar, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminatlar ile diÄŸer mali haklarını almaya devam eder. Söz konusu personelin atandıkları tarih itibarıyla eski kadrolarına iliÅŸkin olarak en son ayda aldıkları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları, ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan her türlü ödemelerin (ilgili mevzuatı uyarınca fiili çalışmaya baÄŸlı fazla mesai ücreti ve ek ders ücreti hariç) toplam net tutarının (bu tutar sabit bir deÄŸer olarak esas alınır); yeni atandıkları kadrolara iliÅŸkin olarak yapılan aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları, ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan her türlü ödemelerin (ilgili mevzuatı uyarınca fiili çalışmaya baÄŸlı fazla mesai ücreti ve ek ders ücreti hariç) toplam net tutarından fazla olması hâlinde aradaki fark tutarı, herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın fark kapanıncaya kadar ayrıca tazminat olarak ödenir. Atandıkları kadro unvanlarında isteÄŸe baÄŸlı olarak herhangi bir deÄŸiÅŸiklik olanlarla kendi istekleriyle baÅŸka kurumlara atananlara fark tazminatı ödenmesine son verilir.
(2) Bu Kanuna ekli listelerde ihdas edilen kadrolardan boÅŸ bulunan 20 Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Uzmanı, 100 Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Uzman Yardımcısı, 40 Memur, 40 Veri Hazırlama ve Kontrol Ä°ÅŸletmeni ve 10 Mühendis kadrosuna, 21/12/2011 tarihli ve 6260 sayılı 2012 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanundaki sınırlamalara tabi olmadan 2012 yılı içinde atama yapılabilir.

GEÇÄ°CÄ° MADDE 9 – (Ek: 4/4/2015-6645/7 md.)
(1) Bu Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ö) bendi, 1/1/2016 tarihinden itibaren uygulanır.
GEÇÄ°CÄ° MADDE 10-(Ek: 28/11/2017-7061/104 md.)
Bu Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ÄŸ) bendinde halen faaliyette bulunan iÅŸletmelere getirilen güvenlik raporlarının hazırlanması yükümlülüÄŸü 31/12/2018 tarihine kadar tamamlanır.
Yürürlük (1)
MADDE 38 – (1) Bu Kanunun;
a) (DeÄŸiÅŸik: 12/7/2013-6495/56 md.) 6 ve 7 nci maddeleri;
1) 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanununun mülga 81 inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerleri için 1/7/2020 tarihinde, (1) (2)
2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iÅŸyerleri için 1/1/2014 tarihinde,
3) DiÄŸer iÅŸyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,
b) 9, 31, 33, 34, 35, 36 ve 38 inci maddeleri ile geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7 ve geçici 8 inci maddeleri yayımı tarihinde,
c) Diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,
yürürlüÄŸe girer.
Yürütme
MADDE 39 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

6331 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA
ANAYASA MAHKEMESÄ° Ä°PTAL KARARLARININ
YÜRÜRLÜÄžE GÄ°RÄ°Åž TARÄ°HLERÄ°NÄ° GÖSTERÄ°R LÄ°STE